Doradztwo zawodowe i personalne

DORADZTWO ZAWODOWE I PERSONALNE

Poradnictwo zawodowe i doradztwo personalne to obecnie jedna z szybciej rozwijających się dziedzin wiedzy w zakresie poradoznawstwa i pedagogiki pracy. W swych założeniach ma ona na celu współpracę z ludźmi, udzielanie profesjonalnego wsparcia w zakresie planowania kariery edukacyjno-zawodowej, wsparcia w zakresie rozwiązywania trudności osób aktywnych zawodowo w pracy zawodowej, rekrutacji i selekcji pracowników, czy też pomocy cudzoziemcom podejmującym pracę w Polsce lub Polakom za granicą (poradnictwo transnacjonalne). U podstaw tak dynamicznie rozwijającego się zapotrzebowania na usługi poradnictwa zawodowego i personalnego leży przede wszystkim globalizacja rynku pracy, rozkwit wszelkich form światowej komunikacji, procesów migracyjnych i polityki mobilności zawodowej. Poradnictwo zawodowe odgrywa kluczową rolę we wspieraniu działania rynku pracy i kształcenia dla jego potrzeb oraz systemów edukacji w osiąganiu ich celów. Istotnym z punktu widzenia ważności usług poradnictwa zawodowego jest wprowadzenie obowiązkowych zajęć z doradztwa zawodowego dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych od roku szkolnego 2017/2018 przez Ministra Edukacji Narodowej.

Szybkie tempo zmian i postępujący rozwój sprawia, iż niezbędne staje się ciągłe pozyskiwanie i poszerzanie wiedzy oraz kompetencji na przestrzeni całego życia. Obecnie karierę zawodową wyznacza trend całożyciowego uczenia się i rozwoju (poradnictwo całożyciowe). Takie podejście wymaga traktowania, planowania i realizacji kariery edukacyjno-zawodowej jako projektu życiowego i implikuje stworzenie warunków, w których dzieci, młodzież i dorośli posiadaliby łatwy dostęp do rzetelnych informacji o rynku pracy oraz usług z zakresu profesjonalnego poradnictwa zawodowego i doradztwa personalnego. W tym kontekście misja poradnictwa zawodowego ulega poszerzeniu, stając się częścią kształcenia ustawicznego. W swych ostatnich dokumentach programowych zarówno Komisja Europejska, jak i OECD skupiły się na poradnictwie zawodowym oraz informacji, jako kluczowych obszarach polityki w kategoriach kształcenia ustawicznego, jak również rozwoju gospodarczego i społecznego. Zakres usług poradnictwa zawodowego i doradztwa personalnego ukierunkowany jest również na inkluzję osób znajdujących się w sytuacjach kryzysowych i zagrożonych wykluczeniem społecznym w tym szczególnie osób bezrobotnych, osób z niepełnosprawnością, osób powracających na rynek pracy z zakładów karnych itp. Nie bez znaczenia w wyniku mobilności zawodowej (transnacjonalnej) staje się też wsparcie w zakresie poradnictwa wielokulturowego dla cudzoziemców (dzieci, młodzieży i dorosłych w Polsce).

Wszystko to implikuje stały wzrost zapotrzebowania na specjalistów – pedagogów, doradców zawodowych i personalnych przygotowanych do pracy w systemie oświaty, publicznych służbach zatrudnienia, agencjach zatrudnienia, agencjach doradztwa zawodowego i personalnego, służbach personalnych zakładów pracy, organizacjach pozarządowych.

Odpowiedzią na te rozwijające się tendencje, potrzeby i uwarunkowania jest specjalność pedagogiczna poradnictwo zawodowe i doradztwo personalne.

Szerokoprofilowana specjalność wypływa z niezbędnego założenia, że współczesne działania doradcze muszą mieć charakter systemowy i kompleksowy, zachodzić na wszystkich etapach życia człowieka i wszystkich poziomach organizacji społecznej - indywidualnej, grupowej, instytucjonalnej. Winny uwzględniać przede wszystkim potrzeby, problemy i właściwości odbiorcy w kontekście otoczenia społeczno-gospodarczego oraz wielokulturowości.

Dlatego też profil specjalności obejmuje poradnictwo zawodowe całożyciowe i doradztwo personalne; jego obszary i kierunki; instytucje i służby oraz ich zadania; strategie, metody i formy działań doradczych w różnych środowiskach; aktywizację zawodową jednostek znajdujących się w sytuacjach kryzysowych; działania rekrutacyjne i selekcyjne w środowisku pracy, poruszania się osób na krajowym i zagranicznym rynku pracy oraz wsparcie dla osób pracujących w zakresie trudności zawodowych dnia codziennego.

Kształcenie w zakresie poradnictwa zawodowego i personalnego obejmować będzie pracę z dziećmi, z młodzieżą oraz z osobami dorosłymi z uwzględnieniem ich preferencji i predyspozycji społeczno-zawodowych, stanu zdrowia, sytuacji społecznych w których funkcjonują i odmienności kulturowej. Zawierać będzie wiedzę na temat pedagogicznych, socjologicznych i psychologicznych mechanizmów leżących u podstaw wyboru zawodu i rozwoju zawodowego, problematykę osób zmieniających pracę zawodową, problematykę rynku pracy, zawodoznawstwa, planowania kariery, diagnozy psychologiczno-pedagogicznej ukierunkowanej na potrzeby konkretnej osoby lub instytucji.

Kształcenie oparte o powyższe założenia, uwzględniające szeroki zakres wiedzy teoretycznej, wzbogacone ofertą warsztatową i praktykami zawodowymi, daje absolwentom rozległe kompetencje i możliwości podjęcia satysfakcjonującej pracy zawodowej, a także stwarza podstawy do twórczego i aktywnego kształtowania własnego rozwoju zawodowego i elastycznego reagowania na pojawiające się nowe problemy na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy.

Kwalifikacje absolwenta:

Studia pierwszego stopnia na kierunku pedagogika, specjalność poradnictwo zawodowe i doradztwo personalne przygotowują absolwenta, który:

- dysponuje rzetelnym przygotowaniem teoretycznym o charakterze interdyscyplinarnym, umożliwiającym rozumienie pracy oraz rynku pracy, rzeczywistości zawodowej i wielokulturowości oraz profesjonalne działania doradcze;

- dysponuje wiedzą o zawodach, umie poruszać się po świecie zawodów, przeprowadzić analizę zawodu, gromadzić informacje o zawodach;

- zna zjawiska oraz procesy psychologiczne i społeczne związane z pracą zawodową, wyborem zawodu i rozwojem zawodowym oraz czynnikami go kształtującymi w skali mikro-, mezo-, makrospołecznej i w skali globalnej;

- zna funkcjonowanie i specyfikę systemu poradnictwa zawodowego (całożyciowego) oraz instytucji go tworzących, a także przepisy prawa regulujące ich działalność;

- potrafi projektować i wdrażać programy doradztwa zawodowego w zależności od potrzeb odbiorców oraz realizować je we współpracy z odpowiednimi instytucjami, organizacjami i służbami społecznymi;

- posiada wiedzę, umiejętności w zakresie diagnozowania jednostki i organizacji w związku z potrzebami i działaniami doradczymi i personalnymi;

- dysponuje merytoryczną wiedzą oraz umiejętnościami praktycznego stosowania metod i form pracy doradczej z dziećmi i młodzieżą oraz osobami dorosłymi;

- ma świadomość i rozumienie zasad etycznego postępowania doradcy zawodowego i personalnego;

- posiada rozwinięte kompetencje społeczne i komunikacyjne czyniące go zdolnym do dobrego kontaktu i pracy z osobami, grupami, środowiskami społecznymi;

- ma gotowość do ustawicznego uczenia się i samodoskonalenia, jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia.

Ponadto absolwent potrafi podejmować działania w zakresie:

- udzielania pomocy młodzieży w wyborze zawodu oraz w planowaniu i realizacji kariery edukacyjnej i zawodowej;

- udzielania pomocy dorosłym, aktywnym zawodowo, którzy chcą zmienić pracę lub rozwijać posiadane kwalifikacje i kompetencje zawodowe przez dokształcanie i doskonalenie;

- udzielania pomocy bezrobotnym poszukującym pracy lub chcącym się przekwalifikować;

- wykonywania diagnostycznych badań przydatności do określonego zawodu wykorzystując w tym celu metody i techniki pedagogicznego pomiaru;

- udzielania pomocy pracodawcom w doborze kandydatów do pracy wymagającej szczególnych predyspozycji i preferencji społeczno-zawodowych;

- udzielania pomocy pracodawcom w prowadzeniu polityki zatrudnienia firmy;

- udzielania pomocy pracodawcom w rozwoju kariery zawodowej zatrudnionych pracowników;

- kontroli i ewaluacji skuteczności wykonywania usług doradczych poprzez analizę informacji zwrotnych od klienta;

- utrzymywania ścisłej współpracy z osobami i instytucjami wspomagającymi poradnictwo zawodowe;

- gromadzenia, opracowywania i aktualizowania informacji o zawodach, stanowiskach pracy, drogach uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz potrzebach rynku pracy;

- prowadzenia odpowiedniej dokumentacji osób zgłaszających się po poradę i informację zawodową.

Absolwenci posiadają kwalifikacje do bycia zatrudnionym jako: doradca zawodowy z przygotowaniem pedagogicznym w przedszkolach i szkołach podstawowych, doradca zawodowy, organizator form przekwalifikowania osób bezrobotnych i zagrożonych utratą pracy, doradca zawodowy w urzędach pracy i ich agendach, doradca personalny w agencjach zatrudnienia, w studenckich i lokalnych biurach karier, w organizacjach pozarządowych, w centrach informacji i planowania kariery zawodowej, specjalista do spraw pracowniczych, specjalista do spraw zatrudnienia. Absolwenci uzyskiwać mogą również zatrudnienie w przedsiębiorstwach i firmach w działach personalnych w charakterze specjalistów ds. rekrutacji i szkoleń.